Bademleme, Osmanlı İmparatorluğu'nda yaygın olarak uygulanan bir tür işkence yöntemidir. Temelde, ayak tabanlarına falaka vurulması esasına dayanır ve genellikle sorgulama, cezalandırma veya itiraf ettirme amacıyla kullanılmıştır. Bu yöntem, Osmanlı hukuk sisteminde resmi olarak yer almasa da, uygulamada sıklıkla başvurulan bir yöntem olmuştur.
Bademleme, suçlu olduğu düşünülen veya bilgi alınmak istenen kişinin ayaklarının çıplak olarak yukarı kaldırılıp, ayak tabanlarına özel bir sopa (falaka) ile vurulması işlemidir. Bu işlem sırasında, kişinin ayakları genellikle bir iple bağlanarak sabitlenir ve iki kişi tarafından gerdirilir. Vuruşlar, ayak tabanında şiddetli ağrıya ve morarmaya neden olur. Amaç, dayanılmaz bir acı yaratarak kişiyi konuşturmak veya cezalandırmaktır.
Bademleme genellikle şu adımlarla uygulanırdı:
Bademlemenin Osmanlı İmparatorluğu'ndaki kökenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bu tür işkence yöntemlerinin Orta Asya ve diğer Doğu toplumlarında da yaygın olduğu bilinmektedir. Osmanlı'da bademleme, özellikle 17. yüzyıldan itibaren daha sık kullanılmaya başlanmıştır. Bu dönemde, devletin otoritesini sağlamlaştırma çabaları ve artan siyasi istikrarsızlıklar, işkence yöntemlerinin kullanımını da beraberinde getirmiştir.
Osmanlı Hukuk Sistemi içerisinde bademleme, şer'i hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle her zaman tartışmalı bir konu olmuştur. Ancak, kadılar ve diğer devlet görevlileri tarafından zaman zaman uygulanmıştır. Özellikle, siyasi suçlular, hırsızlar, dolandırıcılar ve diğer suçlardan şüphelenilen kişiler üzerinde kullanıldığı bilinmektedir.
Bademleme, Osmanlı İmparatorluğu'nda çeşitli amaçlarla kullanılmıştır:
Bademleme, insanlık onuruna aykırı bir işkence yöntemi olarak kabul edilir ve şiddetle eleştirilir. Bu yöntemin uygulandığı kişilerde fiziksel ve psikolojik travmalara neden olduğu bilinmektedir. Fiziksel etkileri arasında ayaklarda morarma, şişlik, kemik kırıkları ve kalıcı hasarlar yer alırken, psikolojik etkileri arasında korku, kaygı, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) sayılabilir.
Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde, Tanzimat Fermanı ve diğer reformlarla birlikte işkence yöntemlerinin yasaklanması yönünde adımlar atılmıştır. Ancak, bademleme gibi uygulamaların tamamen ortadan kalkması uzun zaman almıştır.
Günümüzde, bademleme uluslararası hukukta kesin olarak yasaklanmış bir işkence yöntemidir. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve diğer uluslararası sözleşmeler, işkenceyi ve diğer zalimane, insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleleri yasaklamaktadır.
Bu makale, Osmanlı İmparatorluğu'nda uygulanan bademleme hakkında genel bir bilgi sunmaktadır. Daha detaylı bilgi için, konuyla ilgili akademik araştırmalar ve tarihi kaynaklar incelenebilir.